C VİTAMİNİ'NİN FAYDALARI

Askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, besin ya da besin takviyelerinden alınabilen bir vitamin türüdür.

Günlük olarak alınması önerilen C vitamini, vücut tarafından üretilemez. Suda çözünen bir vitamin türü olan C vitamini bu özelliği sayesinde, vücut için gerekli olan bölgeye hızla ulaşır.

C Vitamini Faydaları:

• C vitaminin vücuttaki en temel görevlerinden biri kolajen sentezine katılmaktır. Kolajen, vücuttaki proteinlerin yaklaşık üçte birini oluşturan yapısal proteindir. Kemik, cilt, kas, tendon, diş, kan damarları gibi pek çok farklı dokuyu oluşturur. Kolajen ayrıca yara iyileşmesinde yer alan bir proteindir. Vücutta kolajen sentezlenebilmesi için C vitaminine ihtiyaç vardır. Bu nedenle C vitamini; vücuttaki bağ dokusunun yenilenmesine ve güçlenmesinde önemli rol oynar.

• C vitamini güçlü bir antioksidandır. Antioksidan maddeler, vücutta çeşitli reaksiyonlar sonucu oluşan serbest oksijen radikallerinin ortadan kaldırılmasını sağlar. Serbest oksijen radikalleri, içerisinde bulunduğu hücrede oksidatif stres oluşturur ve hücrenin hasar görmesine neden olur. Oksidatif stres; kanser, kalp damar hastalıkları gibi çeşitli rahatsızlıkların gelişiminde rol oynayan bir durumdur. C vitamini, antioksidan etkisiyle hücrelerdeki oksidatif stresi azaltır.

• C vitamininin en çok bilinen faydalarından biri, bağışıklık sistemi üzerindeki güçlendirici etkisidir. Vitamin C, bağışıklık sisteminin temel elemanları olan beyaz kan hücrelerinin üretimine katkıda bulunur. Vücudun zararlı mikroorganizmalarla savaşındaki en önemli hücreler olan lenfosit ve fagositlerin sayısının artması, enfeksiyon hastalıkları açısından koruyucudur.

• C vitamini, demir mineralinin daha kolay emilmesini sağlar. Demir, kırmızı kan hücrelerinin yapısında yer alır ve vücudun tüm bölgelerine oksijen taşınmasından sorumludur. C vitamini, emilimi zor olan demir formunu daha kolay absorbe edilir hale getirir. Böylece vücut, bitkisel kaynaklı gıdalardan daha yüksek oranda demir alır. Bu durum özellikle demir eksikliği anemisi (kansızlığı) şikayeti olan ya da anemi açısından risk altında olan kişiler için koruyucu etki gösterir.

• C vitamini, gut hastalığı için koruyucu etki gösterir. Gut hastalığı, kandaki yüksek ürik asit seviyesinin neden olduğu bir rahatsızlıktır. Ürik asitlerin kristal formu oluşturarak eklemlerde birikmesi; eklem ağrısı, kızarıklığı, şişkinliği gibi problemlere neden olur. C vitamini, kandaki yüksek ürik asit düzeyinin düşmesine yardımcı olur. Bu sayede hem gut hastalığından korur hem de hasta kişilerde gut ataklarının azalmasını sağlar.

• C vitamini, kan basıncının düşürülmesine yardımcı olabilir. Yüksek tansiyon; kalp damar hastalıkları açısından risk oluşturur. Son dönemlerde yapılan çalışmalar, C vitaminin hem küçük (diyastolik) hem de büyük (sistolik) tansiyonu azaltıcı etkisi olduğunu göstermiştir. Ancak C vitamini, yüksek tansiyon tedavisinde tek başına kullanılmamalıdır. Doktorun önerdiği tedavilerin yanında destekleyici olarak C vitamini alınabilir.

Günlük Alınması Gereken C Vitamini Dozu Nedir?

Vücutta depolanamayan C vitamininin günlük olarak alınması gerekir. Ancak günlük doz, yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterir. 1-3 yaş aralığındaki çocuklarda günlük C vitamini ihtiyacı 15 mg iken 9-13 yaş aralığındaki kişilerde günlük doz 45 mg'dir. 14-18 yaş arası erkeklerin 75 mg, kızların ise 65 mg C vitamini alması gerekir. Yetişkin erkeklerde günlük olarak alınması gereken C vitamini dozu yaklaşık 90 mg'dir. Kadınlarda ise yaklaşık 75 mg'dir. Sigara ve alkol tüketenlerin günlük C vitamini ihtiyacı diğer kişilere göre daha fazladır. Bu yüzden bu kişilerin günlük olarak 35 mg daha fazla C vitamini alması gerekir. Gebe kadınların 85 mg, emziren annelerin ise günlük olarak 120 mg C vitamini alması önerilir.

COVID-19 VE C-D-ÇİNKO

Covid-19 hastalığının kritik ve öldürücü etkileri, virüsün vücutta yol açtığı sitokin fırtınası ile yakından ilgilidir. Virüs ile enfeksiyon sonucu bağışıklık sistemi hücrelerinden aşırı miktarda inflamatuar madde (sitokin gibi) salgılanır. Bu maddelerin etkileri ile dokularda hasar meydana gelir ve sonuçta organ yetmezliğine kadar giden bir tablo gelişir. C vitamini bu sitokin üretimini azaltarak doku hasarını önler. Antioksidan etkisiyle hasar görmüş organlarda oksidatif stresi azaltabilir. Ayrıca doku iyileşmesinde de rol oynar. C vitaminin özellikle kritik hastalar üzerinde kullanımının, yoğun bakım ve ventilatöre bağlanma süresini kısaltacağına dair veriler mevcuttur.

D vitaminin enfeksiyonlar üzerine olumlu etkileri olduğu bilinmektedir. Buna göre D vitamini fiziksel bariyer, hücresel doğal bağışıklık ve adaptif bağışıklık aracılığıyla enfeksiyon riskini azaltmaktadır. D vitamini yetersizliğinin Covid-19 üzerine olumsuz etkileri olduğu ifade edilmektedir.

Covid-19 tedavisinde Çinko takviyesinin değerlendirildiği güncel bir derleme sonucuna göre tedavide kullanılan ilaçların etkinliğini arttırabileceği rapor edilmiştir. Bir başka derlemede ise günlük 50 mg çinko takviyesinin virüse karşı direnci arttırmada rolü olabileceği ifade edilmiştir. Tat bozukluklarının tedavisinde, etkene yönelik tedavi yapılmaktadır ve çinko takviyesi sıklıkla kullanılmaktadır.

Çinko, vücut için gerekli olan eser minerallerden biridir. Çinko vücut tarafında üretilmediği için dışarıdan alınması gereken esansiyel bir moleküldür.

Çinko insan vücudunda demirden sonra en çok bulunan ikinci eser elementtir ve vücutta 300’den fazla enzimin fonksiyonu için gereklidir.

Çinkonun; bağışıklık sistemini desteklemek, saç, tırnak, cilt sağlığına katkıda bulunmak, kemik mineral yoğunluğunu artırmak, antioksidan etkinlik göstermek, göz hastalıklarının tedavisine destek olmak gibi birçok fonksiyonu bulunur.

C vitamini ve çinko özellikle bağışıklık desteği olarak muhteşem bir ikilidir. Her ikisinin de güçlü antioksidan özelliklere sahip olması yanı sıra, bağışıklık sisteminde farklı görevlere sahip olmaları nedeniyle sinerjik etkinlik (birbirlerinin etkinliğini artırma) gösterirler. Yapılan araştırmalarda, C vitamini çinko kombinasyonu kullanan bireylerin soğuk algınlığı belirtilerinde azalma sağladığı görülüyor.

Özellikle mikroorganizmalara (virüs, bakteri gibi) bağlı gelişen hastalıklarda hastalık belirtilerinin azaltılması, hastalık süresinin kısaltılmasında C vitamini ve çinko içeren takviyelerin kullanılması önerilmektedir.